Χάραξε το Σημάδι
Προσωπική άποψη: Ζωή Τσούρα
Το Χάραξε το Σημάδι είναι το καινούριο βιβλίο της Βερόνικα Ροθ, συγγραφέα της επιτυχημένης τριλογίας της Απόκλισης (Divergent). Αποτελεί το πρώτο μέρος μίας διλογίας που θα ολοκληρωθεί (στα αγγλικά) τον Απρίλη του 2018 με την έκδοση του The Fates Divide.
Αυτή τη φορά η Ροθ δε μας μεταφέρει σε κάποιο δυστοπικό μέλλον, αλλά σε ένα διαφορετικό γαλαξία (ή ηλιακό σύστημα, αν θέλουμε να είμαστε επιστημονικά ακριβείς, που η Ροθ μάλλον δεν ήθελε). Το σύστημα αυτό με τους εννέα κατοικημένους πλανήτες περιβάλλεται από το ρεύμα, ένα είδος ενέργειας που χαρίζει στον κάθε άνθρωπο από μία δύναμη μαγικής φύσεως. Το επίκεντρο της ιστορίας του Χάραξε το Σημάδι είναι ο πλανήτης Θούβε, και η σύγκρουση μεταξύ των ειρηνικών Θουβεσιανών που ζουν στον παγωμένο Βορρά με τους βάρβαρους Σοτέτ που κατοικούν στο ζεστό Νότο.
Ο Άκος, ο ένας εκ των δύο πρωταγωνιστών, του οποίου το χάρισμα είναι να ακυρώνει τα χαρίσματα των άλλων, είναι Θουβεσιανός. Η ζωή του διαταράσσεται την ημέρα που η Συνέλευση των Πλανητών, για κάποιον αψυχολόγητο λόγο που ποτέ δεν κατάλαβα, δημοσιοποίησε τις μοίρες που είχαν προφητέψει οι προφήτες για κάποια συγκεκριμένα άτομα. (Σημειωτέον, όλοι έχουν χάρισμα ρεύματος, λιγότεροι έχουν μία καθορισμένη μοίρα, και συνήθως αυτή είναι κάτι που επηρεάζει γεγονότα μεγαλύτερης κλίμακας). Μαθαίνοντας τις μοίρες λοιπόν, οι Σοτέτ παίρνουν αιχμάλωτο τον Άκος και τον αδερφό του λόγω των δικών τους.
Η δεύτερη πρωταγωνίστρια, η Σάιρα, είναι αδελφή του βίαιου και σαδιστικού Ρίζεκ, αρχηγού των Σοτέτ. Το χάρισμα της Σάιρα είναι να προκαλεί πόνο στους άλλους με ένα άγγιγμα. Η παρενέργειά του είναι οι αβάσταχτοι πόνοι με τους οποίους πρέπει να ζει η ίδια επί μονίμου βάσεως, ένα μαρτύριο σωματικό και πνευματικό, το οποίο γίνεται ακόμα χειρότερο από το γεγονός ότι ο αδερφός της τη χρησιμοποιεί ως βασανίστρια και εκτελέστρια, κι εκείνη το επιτρέπει γιατί τον φοβάται.
«Βλέπεις κάτι ενδιαφέρον σήμερα;» ρώτησε ο μπαμπάς τους τη μαμά τους καθώς οδηγούσε το σκάφος μακριά από ένα ιδιαίτερα ψηλό ανεμόμετρο που υψωνόταν μέχρι τον ουρανό. Στροβιλιζόταν σε κύκλους.
Από τον τόνο της φωνής του μπαμπά του, ο Άκος ήξερε ότι ρωτούσε τη μαμά τους για τα οράματά της. Κάθε πλανήτης στον γαλαξία είχε τρεις προφήτες, έναν αναδυόμενο, έναν καθιστό κι έναν πεσμένο. Ο Άκος δεν καταλάβαινε τι ακριβώς σήμαινε αυτό, εκτός από το ότι το ρεύμα ψιθύριζε το μέλλον στα αυτιά της μαμάς του και οι μισοί άνθρωποι που συναντούσαν ένιωθαν δέος προς το πρόσωπό της.
Ο Άκος και η Σάιρα θα γνωριστούν όταν ο πρώτος αρχίζει να υπηρετεί τη δεύτερη, και η συνύπαρξή τους αυτή, η οποία αρχικά χαρακτηρίζεται από καχυποψία και εχθρικότητα, είναι ο άξονας γύρω από τον οποίο περιστρέφεται ολόκληρη η ιστορία. Η φιλία και η κατανόηση που αναπτύσσονται σταδιακά μεταξύ τους καθώς ξεπερνούν τις προκαταλήψεις που έχει ο ένας λαός για τον άλλον είναι ο καταλύτης των γεγονότων του Χάραξε το Σημάδι. Ο Άκος και η Σάιρα θα προσπαθήσουν να λήξουν τη διαμάχη μεταξύ Θουβεσιανών και Σοτέτ και να φέρουν ειρήνη στον πλανήτη τους. Για να το κάνουν αυτό όμως, πρέπει πρώτα να νικήσουν τον πανίσχυρο Ρίζεκ.
«Το ρεύμα κυλάει μέσα σε όλους μας», απάντησε ήπια ο γιατρός Φάντλαν. «Κι όπως το υγρό μέταλλο που πέφτει μέσα σ’ ένα καλούπι, παίρνει διαφορετικό σχήμα μέσα σε καθέναν από εμάς και εμφανίζεται με έναν διαφορετικό τρόπο. Καθώς ένα άτομο μεγαλώνει, αυτές οι αλλαγές μπορούν ν’ αλλάξουν το καλούπι μέσα στο οποίο κυλάει το ρεύμα, κι έτσι μπορεί ν’ αλλάξει και το χάρισμα – οι άνθρωποι, όμως, γενικώς δεν αλλάζουν σε τόσο θεμελιώδες επίπεδο».
Το Χάραξε το Σημάδι είναι μία ιστορία που ρίχνει το μεγαλύτερο κομμάτι του βάρους της στους βασικούς της χαρακτήρες και την ανάπτυξή τους. Μου άρεσαν και οι δύο πρωταγωνιστές: ο Άκος, πιο ευαίσθητος και καλοσυνάτος, η Σάιρα, πιο σκληρή και κυνική. Παίρνουν μαθήματα ο ένας από τον άλλον, εξελίσσονται και ωριμάζουν, ο ένας σκληραίνει όσο πρέπει, η άλλη μαλακώνει όσο χρειάζεται, και ήταν πολύ όμορφο να παρακολουθεί κανείς αυτή τη διαδικασία και να τη βλέπει να καρποφορεί κάτι καινούριο: μία γέφυρα μεταξύ δύο λαών.
Η γενική πλοκή με τις μοίρες είναι αρκετά προβλέψιμη οπότε δε συνάντησα συναρπαστικές εκπλήξεις, και ο Ρίζεκ ως κακός είναι περισσότερο ανισόρροπος και ενοχλητικός παρά ραδιούργος, ωστόσο αυτά δε με ενόχλησαν γιατί με αποζημίωναν ο Άκος και η Σάιρα, σαν μία ταινία στην οποία αναγνωρίζεις τις αδυναμίες αλλά σε απορροφά γιατί οι δύο πρωταγωνιστές παίζουν άψογα. Α, και φυσικά πως να μη λατρέψω το γεγονός ότι οι Σοτέτ είναι ρακοσυλλέκτες που ταξιδεύουν στο διάστημα κυνηγώντας το ρεύμα και επισκεπτόμενοι άλλους πλανήτες; Τα διαστημικά ταξίδια είναι η αγάπη μου, και η περιοδεία ρακοσυλλογής των Σοτέτ ήταν σίγουρα το πιο καταπληκτικό κομμάτι της ιστορίας για μένα. Το Χάραξε το Σημάδι είναι ένα βιβλίο που σας προτείνω ανεπιφύλακτα.
Υ.Γ. Σε περίπτωση που έχετε διαβάσει τις κριτικές σε ξένα site οι οποίες κατηγορούν αυτό το βιβλίο ως ρατσιστικό, μην τις αφήσετε να σας πτοήσουν. Έχοντας διαβάσει αυτές πρώτα, ήμουν σε επαγρύπνηση καθώς διάβαζα το βιβλίο και προσωπικά βρήκα τις κατηγορίες αβάσιμες. Οι συντάκτες αυτών των κριτικών παίρνουν το γεγονός ότι οι ειρηνικοί, ‘καλοί’ Θουβεσιανοί είναι λευκοί, ενώ οι βάρβαροι, ‘κακοί’ Σοτέτ που θέλουν να τους κατακτήσουν είναι μελαμψοί, και κάνουν συνδέσεις άλλοι με το Ισλάμ, άλλοι με την Αφρική, άλλοι με το Μεξικό.
Κρατήστε κατά νου όμως ότι οι συντάκτες αυτοί είναι κατά συντριπτική πλειοψηφία πολίτες των ΗΠΑ και βλέπουν τα πράγματα μέσα από το πρίσμα της δικής τους κουλτούρας και καθημερινότητας, όπως ο καθένας μας. Η Ροθ είχε την ατυχία το έργο της να εκδοθεί κατά τη διάρκεια μίας πολιτικά ευαίσθητης περιόδου στις ΗΠΑ. Εμένα προσωπικά, που έχω μεγαλώσει σε μια χώρα που στα χιλιάδες χρόνια ιστορίας της έχει υποφέρει από κατακτητές όλων των χρωματικών αποχρώσεων, δε με απασχόλησε καθόλου τι χρώμα είχαν οι λαοί σ’ αυτό το βιβλίο, ειδικά από τη στιγμή που η Ροθ δεν επιχείρησε ποτέ να κάνει παραλληλισμούς με την πραγματικότητα.
Διαβάστε το άφοβα.
Σύνοψη: Σ’ έναν πλανήτη όπου δεσπόζουν η βία και η εκδίκηση, σ’ έναν γαλαξία όπου κάποιοι ευνοούνται από τη μοίρα, όλοι αναπτύσσουν ένα χάρισμα ρεύματος, μια μοναδική δύναμη που μπορεί να διαμορφώσει το μέλλον. Ενώ οι περισσότεροι επωφελούνται από αυτό το χάρισμα, o Άκος και η Σάιρα παραμένουν ευάλωτοι στον έλεγχο των άλλων. Μπορούν, άραγε, να απαιτήσουν πίσω τη μοίρα και τη ζωή τους και να αποκαταστήσουν την ισορροπία των δυνάμεων σ’ αυτόν τον κόσμο;
Η Σάιρα είναι αδερφή ενός βίαιου τυράννου που κυβερνάει τον λαό των Σοτέτ. Το χάρισμα ρεύματος της Σάιρα της δίνει πόνο και δύναμη – κάτι που εκμεταλλεύεται ο αδερφός της χρησιμοποιώντας τη για να βασανίζει τους εχθρούς του. Αλλά η Σάιρα είναι κάτι πολύ περισσότερο από μια λεπίδα στο χέρι του αδερφού της: είναι αποφασιστική, γρήγορη και πολύ πιο έξυπνη απ’ όσο νομίζει εκείνος.
Ο Άκος προέρχεται από το ειρηνικό έθνος των Θούβε και η πίστη του στην οικογένειά του είναι απεριόριστη. Παρόλο που προστατεύεται από το ασυνήθιστο χάρισμά του, όταν συλλαμβάνεται μαζί με τον αδερφό του από τον εχθρικό στρατό των Σοτέτ, είναι αποφασισμένος να τον σώσει με κάθε τίμημα. Όταν ο Άκος εισβάλλει στον κόσμο της Σάιρα, η εχθρότητα ανάμεσα στους δύο λαούς και στις οικογένειες φαίνεται απροσπέλαστη.
Πρέπει να αποφασίσουν αν θα βοηθήσουν ο ένας τον άλλο για να επιβιώσουν ή θα καταστραφούν.
Τίτλος: Χάραξε το Σημάδι
Συγγραφέας: Veronica Roth
Εκδόσεις: Ψυχογιός
Έτος έκδοσης: 2017
ISBN: 9786180118360
Σελίδες: 512
Επεξεργασία εικόνας: Παναγιώτα Γκουτζουρέλα